Oer-ij een verborgen landschap
Het Oer-IJ gebied door wind en water gevormd.
In de driehoek Zaanstad, Velsen, Alkmaar- stroomde tot aan het begin van de jaartelling een zijtak van de Rijn, die bij Castricum in zee uitmondde. In deze omgeving is nog veel te zien dat herinnert aan de bijzondere ontstaans- en bewoningsgeschiedenis van dit voormalige getijdenlandschap. Het landschap is om meerdere redenen bijzonder. Met de kust, het binnenduingebied, de geestgronden, het krekenstelsel van het Oer-IJ, veenweides en polders vlak naast elkaar.
Op eigen gelegenheid kunnen bezoekers diverse beschreven fietsroutes rijden. Bijvoorbeeld de nieuwe route ‘ Crommenije en De Stelling van Amsterdam’. Naar aanleiding van het themajaar ‘Ode aan het Landschap’ is de fietsroute geactualiseerd en opnieuw beschreven. De route loopt van het Alkmaarder- en Uitgeestermeer, via de Buitenlanden bij Beverwijk naar de Pont Buitenhuizen en terug. Centrale thema van de cultuur historische tocht is ‘water’; zowel vijand als vriend van de mensen die hier eeuwenlang woonden. Daar is in het landschap nog verrassend veel van terug te zien.
Nog voor de zomer volgt de lancering van e-bikes fietsroute ‘Langs de Oevers van het Oer-IJ’ tussen Castricum, via Velsen naar Amsterdam en terug. Daarnaast wordt druk gewerkt aan de voorbereidingen van excursies met gidsen die deelnemers moeten inspireren een eigen ode aan het landschap te brengen. Dat kan met verhalen, gedichten, fotografie of andere kunstuitingen. Over deelname, inschrijving en voorwaarden wordt binnenkort meer bekend gemaakt. Hou daarvoor deze site en de kranten in de gaten.
Al aan het einde van de laatste ijstijd sloegen jagers-verzamelaars in wat we nu Kennemerland noemen hun tijdelijke kampementen op. In de paar duizend jaar erna kreeg het tegenwoordige Hollandse kustgebied vorm. Het ontstaan van het landschap is bepalend geweest voor de bewoningsgeschiedenis. Met name de strandwallen dicteerden het gebruik en de inrichting. Kastelen, buitenplaatsen en boerderijen liggen niet toevallig aan de randen van hoge en droge gebieden. Wegen, dijken en lintbebouwing zijn tastbare herinneringen aan dat verleden. De bodem zit hier nog vol met fascinerende informatie en verhalen over de vroege geschiedenis van de provincie en over de cultuur van de mensen die er woonden. Het Oer-IJ gebied is daarmee een schatkamer aan informatie over de landschapsvorming, cultuurhistorie en archeologie vanaf 2800 BC tot heden. De verschillende ontwikkelingsfasen liggen letterlijk als verschillende lagen over elkaar heen.
